ລອງສໍານຶກພາບເບິ່ງວ່າໄວໜຸ່ມຍິງຄົນໜຶ່ງທີ່ບໍ່ມີການຈົດທະບຽນການມີຕົວຕົນຂອງນາງ. ນາງຈະເຂົ້າໂຮງຮຽນ, ໄດ້ຮັບການຮັກສາສຸຂະພາບ, ເດີນທາງ, ລົງຄະແນນສຽງເລືອກຕັ້ງ, ສະໝັກວຽກ, ຫຼື ສືບທອດມູນມໍລະດົກໄດ້ຄືແນວໃດ? ລະບົບຈົດທະບຽນ ແລະ ສະຖິຕິພົນລະເມືອງ ເປັນການໃຫ້ສິດທິຂັ້ນພື້ນຖານໃນການຮັບການບໍລິການ, ການປົກປ້ອງ ແລະ ສະຫວັດດີພາບ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ຫຼາຍກວ່າເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງແມ່ຍິງ ແລະ ໄວໜຸ່ມຍິງໃນ ສປປ ລາວ ຍັງດຳລົງຊີວິດໂດຍບໍ່ໄດ້ຮັບການຈົດທະບຽນຕາມກົດໝາຍ (ກະຊວງພາຍໃນ, 2018).
ອີງຕາມຂໍ້ມູນຈາກທະນາຄານໂລກ (2018), ປະມານ 1 ຕື້ຄົນໃນທົ່ວໂລກ ບໍ່ສາມາດພິສູດຕົວຕົນຂອງພວກເຂົາຢ່າງເປັນທາງການ; ໃນນັ້ນ, 40% ມີອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 18 ປີ. ໃນ ສປປ ລາວ, ມີພຽງ 43% ຂອງປະຊາກອນທັງໝົດທີ່ໄດ້ຈົດທະບຽນການເກີດ, (ກະຊວງພາຍໃນ, 2018). ເພື່ອນັບຈໍານວນຄົນ, ກ່ອນອື່ນໝົດພວກເຂົາຕ້ອງຖືກນັບ, ແລະ ນັ້ນແມ່ນສິ່ງທີ່ລະບົບຈົດທະບຽນ ແລະ ສະຖິຕິພົນລະເມືອງ (CRVS) ດຳເນີນການດ້ວຍການນໍາໃຊ້ວິທີການບັນທຶກລາຍລະອຽດຂອງເຫດການສໍາຄັນຕ່າງໆຕະລອດຊີວິດຂອງຄົນຜູ້ໜຶ່ງ, ລວມທັງການເກີດ, ການແຕ່ງງານ, ການຢ່າຮ້າງ ແລະ ການເສຍຊີວິດ.
ການຈົດທະບຽນການເກີດແມ່ນບາດກ້າວທໍາອິດໃນການຮັບປະກັນການມີຕົວຕົນຕາມກົດໝາຍ ແລະ ການເຂົ້າເຖິງສິດທິຂັ້ນພື້ນຖານ, ເຊັ່ນ: ການສຶກສາ, ການຮັກສາສຸຂະພາບ, ການມີວຽກເຮັດງານທໍາ, ແລະ ການປົກປ້ອງທາງສັງຄົມ. ໃນຖານະເປັນແຫຼ່ງຂໍ້ມູນປະຊາກອນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງພຽງໜຶ່ງດຽວ, ການຈົດທະບຽນການເກີດເປັນພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ສິດທິມະນຸດ.
ການຈົດທະບຽນພົນລະເຮືອນຍັງຂໍ້ມູນລວມຂອງປະຊາກອນ ແລະ ເປັນການຜະລິດສະຖິຕິທີ່ຖືກຕ້ອງ ແລະ ທັນເວລາດ້ານປະຊາກອນ ແລະ ດ້ານສຸຂະພາບຂອງປະຊາກອນ. ສະຖິຕິສຳຄັນທີ່ສ້າງຂຶ້ນຈາກບັນທຶກການຈົດທະບຽນແມ່ນສິ່ງຈຳເປັນຕໍ່ການສ້າງນະໂຍບາຍດ້ານສາທາລະນະສຸກ, ການສຶກສາ, ການຈ້າງງານ, ການວາງແຜນເສດຖະກິດ, ການປົກປ້ອງທາງສັງຄົມ ແລະ ຂະແໜງການອື່ນໆ.
12 ເປົ້າໝາຍ ໃນທັງໝົດ 17 ເປົ້າໝາຍ SDGs ແລະ 67 ຕົວຊີ້ວັດໃນທັງໝົດ 230 ຕົວຊີ້ວັດຂອງ SDG ສາມາດວັດ ແທກໄດ້ຈາກລະບົບ CRVS ທີ່ດີ. ໂດຍສະເພາະແລ້ວ, ຕົວເລກຂໍ້ມູນ CRVS ຊ່ວຍພັດທະນາ SDG 5, "ບັນລຸເຖິງຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງ-ຊາຍ ແລະ ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງທຸກຄົນ." CRVS ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການຕິດຕາມກວດກາການບັນຫາການແຕ່ງງານອາຍຸຍັງນ້ອຍ, ການຖືພາໃນໄວໜ່ມ, ແລະ ການຕາຍຂອງແມ່ທີ່ສາມາດປ້ອງກັນໄດ້, ຊຶ່ງເປັນການເພີ່ມທະວີການຕິດຕາມກວດກາຄວາມໝາຍໝັ້ນ ICPD25 commitments ຂອງລັດຖະບານລາວ ຊຶ່ງເປັນບາດກ້າວສຳຄັນໃນການບັນລຸເປົ້າໝາຍ SDGs.
ໃນ ສປປ ລາວ, ກະຊວງພາຍໃນ ໄດ້ປັບປຸງການຂຶ້ນທະບຽນເຫດການສຳຄັນຕ່າງໆເພື່ອຮັບປະກັນວ່າທຸກຄົນໄດ້ຮັບການຈົດທະບຽນ. ສປປ ລາວ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກັບບັນດາປະເທດໃນພາກພື້ນໃນການຮັບຮອງເອົາຖະແຫຼງການຂອງລັດຖະມົນຕີວ່າດ້ວຍ 'ການລວມເອົາທຸກຄົນເຂົ້າໃນຮູບພາບ' ໃນພາກພື້ນອາຊີ ແລະ ປາຊີຟິກ ແລະ ໄດ້ສ້າງແຜນຍຸດທະສາດ CRVS ປີ 2016-2025. ອົງການ UNFPA ໄດ້ປະກອບສ່ວນສະໜູນການກະກຽມໃຫ້ຄະນະຜູ້ແທນລາວເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມຂັ້ນລັດຖະມົນຕີຄັ້ງທີ 2 ທີ່ຈັດຂຶ້ນໃນເດືອນພະຈິກ ປີ 2021. ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້, ກະຊວງພາຍໃນ ແລະ ສູນສະຖິຕິແຫ່ງຊາດລາວ (LSB) ໄດ້ລິເລີ່ມການຂຶ້ນທະບຽນພົນລະເມືອງເປັນດິຈິຕອລ, ຊຶ່ງເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງການເສີມສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງຂອງລະບົບທີ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນຈາກທະນາຄານໂລກ.
ທ່ານນາງ ທິລາຄາ ຈັນທະລານຸວົງ, ຫົວໜ້າກົມສະຖິຕິສັງຄົມ, ສູນສະຖິຕິແຫ່ງຊາດລາວ, ກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ ກ່າວວ່າ: "ໃນທ້າຍທົດສະວັດ CRVS (2015-2024), ລັດຖະບານຈະເສີມຂະຫຍາຍລະບົບການຂຶ້ນທະບຽນ, ໂດຍນຳໃຊ້ວິທີການປະສານງານຫຼາຍຂະແໜງການ ແລະ ການປູກຈິດສໍານຶກໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນ, ໂດຍສະເພາະໃນເຂດຊົນນະ ບົດ ແລະ ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ.”
ນອກຈາກການເສີມສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງຂອງລະບົບແລ້ວ, ການປູກຈິດສໍານຶກໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນກໍແມ່ນອົງປະກອບສໍາຄັນໜຶ່ງອີກທີ່ສາມາດນໍາໄປສູ່ຄວາມຄົບຖ້ວນສົມບູນຂອງທະບຽນພົນລະເມືອງ. ທ່ານ ປູນລະນາກ ວັນນະລາດ, ຫົວໜ້າຫ້ອງການພາຍໃນ, ນະຄອນໄກສອນ ພົມວິຫານ, ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ກ່າວວ່າ: "ປະຊາຊົນບໍ່ເຂົ້າໃຈເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງການຈົດທະບຽນພົນລະເຮືອນ ແລະ /ຫຼື ບໍ່ຮູ້ຊໍ້າ. ຍ້ອນບໍ່ມີການໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ ແລະ ປູກຈິດສຳນຶກໃນຊຸມຊົນໂດຍສະເພາະໃນເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ. ນີ້ແມ່ນສິ່ງທີ່ພວກເຮົາຕັ້ງໃຈປັບປຸງ ໃນຂະນະທີ່ພວກເຮົາພະຍາຍາມເສີມຂະຫຍາຍລະບົບການເກັບກຳຕົວເລກຂໍ້ມູນຂອງຕົນ.”
ອົງການ UNFPA ເຮັດວຽກຢ່າງໃກ້ຊິດກັບລັດຖະບານລາວໂດຍຜ່ານໂຄງການລິເລີ່ມ conVERGE ທີ່ສະໜອງການສ້າງຄວາມສາມາດໃນການຜະລິດ, ການນໍາໃຊ້, ແລະ ການເຜີຍແຜ່ສະຖິຕິສໍາຄັນ, ໂດຍມີ ການປະຕິບັດຕົວຈິງທີ່ສອດຄ່ອງກັບກັບມາດ ຕະຖານສາກົນ. ພວກເຮົາສະແຫວງຫາ ແລະ ລະດົມຂົນຂວາຍບັນດາຄູ່ຮ່ວມງານເພື່ອສະໜັບສະໜູນ ແລະ ປັບປຸງການປະສານງານ, ປັບປຸງລະບົບໃຫ້ທັນສະໄໝ, ປູກຈິດສຳນຶກຂອງທົ່ວປວງຊົນ, ແລະ ຜະລິດສະຖິຕິທີ່ຖືກຕ້ອງເພື່ອບັນລຸຜົນຕາມຄວາມໝາຍໝັ້ນຂອງລັດຖະບານຕໍ່ ICPD25 ແລະ SDGs.
**********************
UNFPA ແມ່ນອົງການດ້ານສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ສຸຂະພາບຈະເລີນພັນຂອງສະຫະປະຊາຊາດ, ເຮັດວຽກໃນ 150 ກວ່າ ປະເທດ ລວມທັງ ສປປ ລາວ, ເພື່ອບັນລຸຜົນເຮັດໃຫ້ການຕາຍຂອງແມ່ເປັນ 0, ຄວາມຕ້ອງການໃນການວາງແຜນຄອບຄົວທີ່, ແລະ ບໍ່ມີຄວາມຮຸນແຮງຕໍ່ເພດ.
ສໍາລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ ຈົ່ງຕິດຕໍ່:
ທ່ານ ພອນໄຊ ສິດທິລາດວົງສາ
ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕິດຕາມກວດກາ ແລະ ປະເມີນຜົນ, ອົງການ UNFPA ປະຈໍາ ສປປລາວ
ນາງ ວັນລີ ລໍກ່ວາງມິງ
ນັກວິເຄາະດ້ານການສື່ສານ ແລະ ການເປັນຄູ່ຮ່ວມງານ, ອົງການ UNFPA ປະຈໍາ ສປປລາວ
