ວັນທີ 5 ພຶດສະພາ 2022, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ - ມື້ນີ້ ສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວ ຮ່ວມກັບອົງການ ສະຫະປະຊາຊາດ ກອງທຶນສຳລັບປະຊາກອນ(UNFPA) ໄດ້ຈັດພິທີສະເຫຼີມສະຫຼອງວັນຜະດຸງຄັນສາກົນ ດ້ວຍຫົວຂໍ້: 100 ປີແຫ່ງຄວາມຄືບຫນ້າ. ເຫດການນີ້ໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນຄວາມຄືບໜ້າຂອງການຜະດຸງຄັນໃນ ສປປ ລາວ ໃນໄລຍະ 20 ປີຜ່ານມາ ແລະ ໄດ້ເປີດຕົວ ສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວ.
ທ່ານ ນາງ ແສງມະນີ ຄຳບຸນເຮືອງ ປະທານສະມາຄົມຜະດຸງຄັນ ໄດ້ໃຫ້ກຽດເຂົ້າຮ່ວມງານສະເຫຼີມສະຫຼອງວັນດັ່ງກ່າວ. ທ່ານໄດ້ກ່າວວ່າ "ວັນຜະດຸງຄັນສາກົນ ໄດ້ຖືກຈັດຂຶ້ນທຸກໆປີໃນທົ່ວໂລກ, ລວມທັງໃນ ສປປ ລາວ, ເພື່ອປູກຈິດສໍານຶກ ກ່ຽວກັບຄວາມສໍາຄັນຂອງຜະດຸງຄັນ, ຮັບຮູ້ເຖິງບົດບາດສໍາຄັນຂອງຜະດຸງຄັນ ໃນການຫຼຸດຜ່ອນອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່. ອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່ໃນລາວແມ່ນຍັງສູງຢູ່ເມື່ອທຽບກັບປະເທດອື່ນໆ. ຜະດຸງຄັນໃຫ້ການດູແລແມ່ຍິງໃນລະຫວ່າງການຖືພາ, ການເກີດລູກ, ແລະ ຫຼັງເກີດເພື່ອຮັບປະກັນວ່າທັງແມ່ ແລະ ເດັກແມ່ນມີຄວາມປອດໄພ. ມື້ນີ້ຂ້າພະເຈົ້າຍິນດີ ທີ່ໄດ້ຕ້ອນຮັບບັນດາທ່ານທັງໝົດເພື່ອຍົກໃຫ້ເຫັນຄວາມຄືບໜ້າດ້ານການຜະດຸງຄັນ. ຂ້າພະເຈົ້າຂໍສະແດງຄວາມຂອບໃຈມາຍັງ UNFPA ແລະ ບັນດາຄູ່ຮ່ວມງານທີ່ໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນທາງດ້ານວິຊາການ ແລະ ດ້ານການເງິນໃນວຽກງານຜະດຸງຄັນໃນ ສປປ ລາວ”
ພາບທີ 2: ທ່ານ ນາງ ແສງມະນີ ຄຳບຸນເຮືອງ ປະທານ ສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວ ນຳສະເໜີຄວາມຄືບໜ້າຂອງແຜນງານການຜະດຸງຄັນໃນ ສປປ ລາວ.
ໃນການກ່າວຄຳເຫັນເປີດກອງປະຊຸມ, ທ່ານ ນາງ ອາພອນ ວິຊາເທບ, ຄະນະສະມາຊິກພັກ ຫ້ອງການປະກັນສຸຂະພາບແຫ່ງຊາດ, ກະຊວງສາທາລະນະສຸກ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່ໃນ ສປປ ລາວ ໄດ້ຫຼຸດລົງ ເຖິງແມ່ນວ່າ ຍັງຢູ່ໃນລະດັບສູງຢູ່ໃນພາກພື້ນອາຊຽນ, ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆຍັງຄົງຢູ່. ການຕາຍຂອງແມ່ໝາຍເຖິງການສູນເສຍ ອັນໃຫຍ່ຫຼວງໃນສັງຄົມໃດກໍ່ຕາມ, ທັງຍັງເປັນສັນຍານຂອງການຂາດຄວາມສາມາດຂອງສັງຄົມໃນການປົກປ້ອງແມ່ຍິງຖືພາ. ແຕ່ການຕາຍຂອງແມ່ແມ່ນສາມາດປ້ອງກັນໄດ້, ແລະ ພວກເຮົາສາມາດແກ້ໄຂມັນໄດ້ໂດຍການເສີມສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງ ໃນການເບິ່ງແຍງແມ່ ແລະ ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນເພື່ອຮັບປະກັນການເປັນແມ່ທີ່ປອດໄພ. ນອກຈາກນັ້ນ, ການລົງທຶນ ໃນຜະດຸງຄັນແມ່ນຄຸ້ມຄ່າ ແລະ ມີຄວາມສຳຄັນຕໍ່ການບັນລຸເປົ້າໝາຍ SDGs.”
ນັບຕັ້ງແຕ່ປີ 1990 ສປປ ລາວ ໄດ້ມີຄວາມຄືບໜ້າຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໃນອັດຕາສ່ວນການຕາຍຂອງແມ່ (MMR), ເຖິງ 185 ກໍລະນີແມ່ຕາຍຕໍ່ 100,000 ການເກີດມີຊີວິດ ໃນປີ 2017 (ການຄາດຄະເນຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ). ຂໍ້ມູນຈາກການສໍາຫຼວດຕົວຊີ້ວັດດ້ານສະຖິຕິຂອງລາວ (LSIS II) ຍັງສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງການເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ຂອງການເກີດລູກທີ່ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກຜະດຸງຄັນຈາກ 42% ໃນປີ 2011 ເປັນ 64% ໃນປີ 2017. ແຜນງານດ້ານການຜະດຸງຄັນໄດ້ປະກອບສ່ວນຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງຕໍ່ການຖືພາ, ການເກີດລູກ ແລະ ການວາງແຜນຄອບຄົວ ຢ່າງປອດໄພໃນ ສປປ ລາວ.
ທ່ານນາງ Mariam A. Khan, ຜູ້ຕາງໜ້າອົງການ UNFPA ປະຈຳ ສປປ ລາວ ໄດ້ຊົມເຊີຍລັດຖະບານຕໍ່ຄວາມສູ້ຊົນພະຍາຍາມ ແລະ ຄວາມກ້າວໜ້າໃນແຜນງານການຜະດຸງຄັນໃນ ສປປ ລາວ. “ອີງຕາມບົດລາຍງານຂອງການຜະດຸງຄັນໃນລະດັບໂລກ (SoWMY) 2021, ຜະດຸງຄັນທີ່ໄດ້ມີການສຶກສາທີ່ດີສາມາດດຳເນີນການປະຕິບັດໄດ້ປະມານ 90% ຂອງ ການບໍລິການ SRMNCAH ທີ່ຈໍາເປັນ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ໃນທົ່ວໂລກ ແລະ ໃນ ສປປ ລາວ, ພວກເຮົາຍັງປະເຊີນກັບ ການຂາດແຄນຜະດຸງຄັນ. ດັ່ງນັ້ນ, ພວກເຮົາຕ້ອງລົງທຶນໃສ່ຜະດຸງຄັນໂດຍການເພີ່ມຈຳນວນຜະດຸງຄັນທີ່ໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມ ແລະ ທີ່ໄດ້ຖືກຊັບຊ້ອນເພື່ອສະໜອງການບໍລິການດ້ານສາທາລະນະສຸກທີ່ມີຄຸນນະພາບໃຫ້ແກ່ແມ່ ແລະ ເດັກໃນຂອບເຂດ ທົ່ວປະເທດ.”
ລັດຖະບານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ໄດ້ຮັບຮູ້ບົດບາດຂອງຜະດຸງຄັນ ໃນການຫຼຸດຜ່ອນອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່, ເຊິ່ງໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນ ໂດຍຜ່ານຄວາມພະຍາຍາມຂອງລັດຖະບານ ເພື່ອປັບປຸງແຜນງານການຜະດຸງຄັນ. ດ້ວຍເຫດນີ້, ນະໂຍບາຍ, ຍຸດທະສາດ, ຫຼັກສູດການຮຽນການສອນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍໄດ້ຮັບການຜັນຂະຫຍາຍ, ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແລະ ການຜະດຸງຄັນ ໄດ້ຖືກເຊື່ອມສານເຂົ້າໃນແຜນຍຸດທະສາດ ແລະ ແຜນປະຕິບັດງານດ້ານສຸຂະພາບຈະເລີນພັນ, ແມ່, ເດັກເກີດໃໝ່, ເດັກນ້ອຍ ແລະ ໄວໜຸ່ມ (RMNCAH) ໄລຍະ 2016 – 2025. ຄວາມພະຍາຍາມຍິ່ງຂຶ້ນໄດ້ປະກົດໃຫ້ເຫັນໃນ ຫຼັກສູດຜະດຸງຄັນ ປີ 2022 ທີ່ໄດ້ຮັບການປັບປຸງເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຕາມມາດຕະຖານສາກົນ.
ມາຮອດມື້ນີ້, ຜະດຸງຄັນ 2,397 ຄົນໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມ, ແລະ 439 ຄົນ ທີ່ໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມໃນລະດັບຕໍ່າກວ່າ ແມ່ນໄດ້ຮັບການຝຶກຝົນຍົກລະດັບທັກສະໃນລະດັບທີ່ສູງຂຶ້ນ. ມາຮອດປີ 2020 ມີຜະດຸງຄັນທີ່ໄດ້ຮັບການຝຶກອົບຮົມ 1,867 ຄົນ ໄດ້ຖືກຊັບຊ້ອນເພື່ອສະໜອງການບໍລິການໃນທົ່ວປະເທດ. ປະຈຸບັນ, ມີນັກສຶກສາ 513 ຄົນ ໄດ້ລົງທະບຽນ ເຂົ້າຮຽນໃນໂຄງການຜະດຸງຄັນສາຍກົງ 3 ປີ, ແລະ ຜະດຸງຄັນ 196 ຄົນ ທີ່ກຳລັງດໍາເນີນການຍົກລະດັບ 18 ເດືອນຂຶ້ນເປັນຊັ້ນສູງ. ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍຂອງລັດຖະບານເມື່ອຮອດປີ 2030, ຕ້ອງມີການລົງທຶນຕື່ມອີກເພື່ອຍົກລະດັບຜະດຸງຄັນທີ່ມີຢູ່ປະມານ 1.200 ຄົນຂຶ້ນສູ່ລະດັບປະລິນຍາທີ່ສູງຂຶ້ນ. ເພື່ອໃຫ້ຄອບຄຸມຄວາມຕ້ອງການດ້ານການເບິ່ງແຍງແມ່ ໃນທົ່ວປະເທດ, ໂດຍສະເພາະເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ຕ້ອງໄດ້ມີການຊັບຊ້ອນແພດຜະດຸງຄັນຕື່ມອີກ 1,500 ຄົນ (ການຄາດຄະເນໂດຍ SoWMy, 2021).
ພາບທີ 3: ຈາກຊ້າຍໄປຂວາ, ທ່ານ ນາງ ພູທອນ ຈັນທະລັງສີ, ຮອງປະທານສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວ ນຳພາການສົນທະນາ, ທ່ານ ນາງ ບຸນມາ ກິ່ງສະລາດ, ຜະດຸງຄັນບຳນານ ຈາກ ແຂວງຄຳມ່ວນ, ນາງ ສິມມາລີ ສິງສະຫວັນ, ໂຮງໝໍເມືອງປະທຸມພອນ, ແຂວງຈຳປາສັກ, ນາງ ອາມີນາ ສິງສະຫວັນ, ພະນັກງານຜະດຸງຄັນ, ຫ້ອງການສຸຂະພາບແມ່ ແລະ ເດັກ ແຂວງຈຳປາສັກ. ພາບໂດຍ: Benyahia/UNFPA ແຫ່ງ ສປປ ລາວ
ນາງ ບຸນມາ ກິ່ງສະລາດ, ຜະດຸງຄັນບຳນານຈາກ ແຂວງຄຳມ່ວນ, ເປັນນາງຜະດຸງຄັນ ຕັ້ງແຕ່ປີ 1973, ໄດ້ແລກປ່ຽນ ແບ່ງປັນເລື່ອງລາວຂອງລາວໃນງານດັ່ງກ່າວ. “ຂ້າພະເຈົ້າເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ໃນບ້ານທີ່ເປັນເຂດຊົນນະບົດ ຫ່າງຈາກເທດສະບານ ແຂວງຄໍາມ່ວນປະມານ 60 ກມ. ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເຫັນຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທີ່ແມ່ຍິງຖືພາໄດ້ປະສົບພົບພໍ້ໃນເວລານັ້ນ, ແລະ ຍາດພີ່ນ້ອງຄົນໜຶ່ງຂອງຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເສຍຊີວິດຈາກການເກີດລູກ, ເຊິ່ງເປັນການດົນບັນດານໃຈໃຫ້ຂ້າພະເຈົ້າມາເປັນ ນາງຜະດຸງຄັນ. ຂ້າພະເຈົ້າຢາກຊ່ວຍແມ່ຍິງຖືພາໃນຊຸມຊົນຂອງຂ້າພະເຈົ້າ.”
ຄວາມຄືບໜ້າອັນສຳຄັນອີກອັນໜຶ່ງແມ່ນການເປີດຕົວສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວ (LAM) ດ້ວຍການສະໜັບສະໜູນຈາກ ອົງການ UNFPA, ສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວ ໄດ້ຖືກສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 2014, ແລະ ໄດ້ຮັບການອະນຸມັດຈາກ ກະຊວງພາຍໃນ (MOHA) ໃນປີ 2021. ສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວຈະສົ່ງເສີມການເຂົ້າເຖິງການສຶກສາດ້ານການຜະດຸງຄັນ, ມີອິດທິພົນຕໍ່ນະໂຍບາຍດ້ານສາທາລະນະສຸກ, ສ້າງເຄືອຂ່າຍການຜະດຸງຄັນ ແລະ ເສີມສ້າງຄວາມເປັນຜູ້ນໍາດ້ານການຜະດຸງຄັນ. ຜະດຸງຄັນທຸກຄົນ ແລະ ບຸກຄົນໃດທີ່ສົນໃຈຢາກພັດທະນາອາຊີບຜະດຸງຄັນໃນ ສປປ ລາວ ແມ່ນສາມາດເຂົ້າຮ່ວມໃນສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວໄດ້. ຢ້ຽມຢາມ ເວັບໄຊທ໌ ຂອງພວກເຂົາເພື່ອຮຽນຮູ້ເພີ່ມເຕີມ.
ພາບໂດຍ: Benyahia/UNFPA ແຫ່ງ ສປປ ລາວ.
***************
UNFPA ແມ່ນໜ່ວຍງານດ້ານສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ສຸຂະພາບຈະເລີນພັນຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດ, ເຮັດວຽກຢູ່ໃນຫຼາຍກວ່າ 150 ປະເທດ ລວມທັງ ສປປ ລາວ, ເພື່ອບັນລຸເປົ້າໝາຍການຕາຍຂອງແມ່ໃຫ້ເປັນສູນ, ຄວາມຕ້ອງການໃນການວາງແຜນຄອບຄົວທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບ ການຕອບສະໜອງໃຫ້ເປັນສູນ, ແລະ ຄວາມຮຸນແຮງທາງເພດໃຫ້ເປັນສູນ. ສໍາລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກະລຸນາເຂົ້າເບິ່ງເວັບໄຊທ໌: https://lao.unfpa.org/en
ສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວ ເປັນສະມາຄົມວິຊາຊີບອາສາສະໝັກ ທີ່ອຸທິດຕົນເພື່ອການປັບປຸງສຸຂະພາບຂອງພົນລະເມືອງໃນ ສປປ ລາວ ໂດຍການສົ່ງເສີມການເຂົ້າເຖິງການສຶກສາດ້ານການຜະດຸງຄັນ, ອິດທິພົນຕໍ່ນະໂຍບາຍດ້ານສາທາລະນະສຸກ, ການພັດທະນາເຄືອຂ່າຍ ການຜະດຸງຄັນ ແລະ ການສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງການເປັນຜູ້ນໍາດ້ານຜະດຸງຄັນ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ສະມາຄົມຜະດຸງຄັນລາວ ມີສະມາຊິກ 276 ຄົນໃນທົ່ວປະເທດ. ສໍາລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກະລຸນາເຂົ້າເບິ່ງເວັບໄຊທ໌: https://sites.google.com/view/lao-association-of-midwives/home
ສໍາລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມກະລຸນາຕິດຕໍ່:
ພູວັນ ນັນທະວົງ
ພະນັກງານແພດ, ກົມບຸກຄະລາກອນ, ກະຊວງສາທາລະນະສຸກ ແຫ່ງ ສປປ ລາວ
Esther Arendt
ພະນັກງານຜະດຸງຄັນ, UNFPA ປະຈຳ ລາວ
ນາງ ວັນລີ ລໍກວາງມິງ
ນັກວິເຄາະດ້ານການສື່ສານ ແລະ ການຮ່ວມມື, UNFPA ປະຈຳ ລາວ
