ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ວັນທີ 11 ເດືອນກໍລະກົດ ປີ 2022 – ໃນມື້ນີ້, ອົງການສະຫະປະຊາຊາດກອງທຶນປະຊາກອນ (UNFPA), ຮ່ວມກັບບັນດາພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງສຳຄັນໃນ ສປປ ລາວໄດ້ສະເຫຼີມສະຫຼອງວັນປະຊາກອນໂລກດ້ວຍຫົວຂໍ້ “ກ້າວໄປສູ່ຄວາມທົນທານຂອງປະຊາກອນ: ສະໜັບສະໜູນສິດທິ ແລະ ທາງເລືອກຕ່າງໆຂອງບຸກຄົນ”.
ເນື່ອງໃນໂອກາດດັ່ງກ່າວ, ອົງການ UNFPA ຮ່ວມກັບກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ (MPI) ພ້ອມດ້ວຍບັນດາຜູ້ຕາງໜ້າຈາກກະຊວງ, ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ, ອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມ, ອົງການຜູ້ໃຫ້ທຶນ, ຄູ່ຮ່ວມງານພາກເອກະຊົນ ແລະ ຊາວໜຸ່ມທີ່ມີໜ້າເຂົ້າຮ່ວມເພື່ອນຳສະເໜີ ແລະ ສົນທະນາກັນທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນສຸມໃສ່ຄວາມທົນທານຂອງປະຊາກອນ ແລະ ການຖືພາໂດຍບໍ່ຕັ້ງໃຈ.
ທ່ານນາງມາຣຽມ ເອ. ຄານ, ຜູ້ຕາງໜ້າອົງການ UNFPA ປະຈຳ ສປປ ລາວ, ກ່າວເຖິງຫົວຂໍ້ຂອງປີນີ້ຊຶ່ງມີຄວາມສຳຄັນເປັນພິເສດດັ່ງນີ້: “ວິທີທາງທີ່ດີທີ່ສຸດເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມທົນທານຂອງປະຊາກອນແມ່ນການສະໜັບສະໜູນສິດທິມະນຸດ, ລວມທັງສິດທິໃນການຈະເລີນພັນ ແລະ ສິດທິໃນທາງເລືອກຕ່າງໆຂອງບຸກຄົນ. ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຈະບັນລຸຜົນໄດ້ກໍຕໍ່ເມື່ອແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງມີຄວາມເປັນເອກະລາດຕໍ່ຮ່າງກາຍຂອງຕົນເອງ ແລະ ຖ້າວ່າສິດທິການຈະເລີນພັນ, ທາງເລືອກຕ່າງໆ ແລະ ຄວາມສະເໝີພາບລະ ຫ່ວາງເພດ - ຊຶ່ງເປັນຫຼັກການຂອງແຜນດຳເນີນງານຂອງກອງປະຊຸມສາກົນກ່ຽວກັບປະຊາກອນ ແລະ ການພັດທະນາ - ໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງ.”
ຄວາມທົນທານຂອງປະຊາກອນເປັນວິທີການຢ່າງຕັ້ງໜ້າເພື່ອຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທຸກພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ແລະ ສະມາຊິກທຸກຄົນຂອງສັງ ຄົມມີສ່ວນຮ່ວມຢ່າງຈິງຈັງໃນການສ້າງອະນາຄົດແບບຍືນຍົງ. ໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງການຄາດຄະເນ ແລະ ການວາງແຜນການສໍາລັບການປ່ຽນແປງດ້ານປະຊາກອນພ້ອມທັງການລົງທຶນໃສ່ການສຶກສາ ແລະ ດ້ານສາທາລະນະສຸກ, ລວມທັງສິດທິການຈະເລີນພັນ, ຄວາມສະເໜີພາບລະຫວ່າງເພດ ແລະ ການເຂົ້າເຖິງການເຮັດວຽກທີ່ເໝາະສົມ. ຍັງເປັນການຫັນປ່ຽນ, ຍ້ອນວ່າໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງຄວາມຈໍາເປັນທີ່ຕ້ອງພິຈາລະນາຄືນໃໝ່ເຖິງບັນດາບັນທັດຖານຕາມປະເພນີ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນສິ່ງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບບົດ ບາດຂອງແມ່ຍິງ ແລະ ຜູ້ຊາຍໃນຄອບຄົວ ແລະ ໃນສັງຄົມ, ທີ່ກີດຂວາງບໍ່ໃຫ້ສັງຄົມຫັນປ່ຽນຈາກສິ່ງທ້າທາຍໄປເປັນໂອກາດຕ່າງໆ.
ຫົວຂໍ້ຂອງວັນປະຊາກອນໂລກນີ້ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມມຸ່ງໝັ້ນຂອງລັດຖະບານແຫ່ງສປປ ລາວ ໃນການລົງທຶນໃສ່ທຶນມະນຸດ, ດ້ວຍການຮ່ວມມືຂອງ MPI ແລະ ອົງການ UNFPA ທີ່ໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງເພື່ອຈັດຕັ້ງປະຕິບັດການສຳຫຼວດພົນລະເມືອງໃນປີ 2025. ການສໍາຫຼວດດ້ານປະຊາກອນໃນທົ່ວປະເທດ, ຊຶ່ງຄັ້ງຫຼ້າສຸດທີ່ໄດ້ດຳເນີນແມ່ນໃນປີ 2015 ຈະເຮັດໃຫ້ເຫັນໄດ້ຢ່າງຈະແຈ້ງເຖິງສະພາບການຂອງສະມາຊິກໃນສັງຄົມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທີ່ສຸດ ເຊັ່ນ: ເຍົາວະຊົນ, ໄວໜຸ່ມ, ແມ່ຍິງໃນຊົນນະບົດ, ຄົນທຸກຍາກ ແລະ ບັນດາຊົນເຜົ່າ – ດ້ວຍຫຼັກຖານນີ້ເພື່ອເປັນຂໍ້ມູນໃຫ້ແກ່ການແກ້ໄຂແບບຮອບດ້ານເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນທຸກຄົນສາມາດນໍາໃຊ້ສິດທິຂອງຕົນຢ່າງເຕັມທີ່, ລວມທັງສິດທິຕ່າງໆໃນການຈະເລີນພັນ.ຫົວຂໍ້ສຳຄັນທີ່ສອງຂອງງານສະເຫຼີມສະຫຼອງປີນີ້ແມ່ນການຖືພາທີ່ບໍ່ໄດ້ຕັ້ງໃຈ, ຊຶ່ງໄດ້ເນັ້ນໜັກເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງການລົງທຶນໃນການບໍລິການວາງແຜນຄອບຄົວ ແລະ ການປົກປ້ອງສິດທິ ແລະ ທາງເລືອກຕ່າງໆຂອງແມ່ຍິງ, ເດັກຍິງ ແລະ ເຍົາວະຊົນເພື່ອຄວບຄຸມວິກິດການຕ່າງໆຂອງການຖືພາແບບບໍ່ໄດ້ຕັ້ງໃຈ. ການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19, ໄພທຳມະຊາດ, ການຂາດແຄນຂໍ້ມູນຂ່າວ ສານ ແລະ ການປະຕິບັດຕົວຈິງດ້ານວັດທະນະທຳໄດ້ລວມກັນເຂົ້າເພື່ອເຮັດໃຫ້ຄວາມຄືບໜ້າໃນດ້ານການວາງແຜນຄອບຄົວທີ່ເຄີຍມີມາກ່ອນແລ້ວໃຫ້ຢ້ອນກັບຄືນໄປອີກ, ໂດຍມີຜູ້ນຳໃຊ້ການຄຸມກຳເນີດໃໝ່ຫຼຸດລົງ 15% ເນື່ອງຈາກການລະບາດຂອງພະຍາດ. ໃນຂະນະດຽວກັນ, ຄວາມຮຸນແຮງທີ່ອີງໃສ່ເພດຕໍ່ແມ່ຍິງກໍໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍໂດຍເຫັນໄດ້ຈາກຈໍານວນການໂທເຂົ້າຫາສາຍດ່ວນຂອງສະຫະພັນແມ່ຍິງລາວທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນເຖິງ 3 ເທົ່ານັບຕັ້ງແຕ່ເກີດມີພາວະສຸກເສີນດ້ານສາທາລະນະສຸກ. ອັນນີ້ໝາຍຄວາມວ່າແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງສ່ວນຫຼາຍບໍ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ແລະ ການຊ່ວຍເຫຼືອເພື່ອນໍາໃຊ້ສິດທິຕໍ່ທາງເລືອກຕ່າງໆຕໍ່ຮ່າງກາຍຂອງພວກເຂົາເອງກ່ຽວກັບທາງເລືອກໃນການຄຸມກຳເນີດ.
ທ່ານ ດຣ. ສະຖາບັນດິດ ອິນສີຊຽງໃໝ່, ຮອງລັດຖະມົນຕີກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນໄດ້ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ອີງຕາມບົດລາຍງານສະພາບການດ້ານປະຊາກອນໂລກ ປີ 2022, ສປປ ລາວ ພວມມີຄວາມຄືບໜ້າຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຕາມເປົ້າໝາຍ ແລະ ຕົວຊີ້ວັດຂອງ ICPD. ສປປ ລາວ ໄດ້ຮັບ 96 ໃນ 100 ຄະແນນດ້ານກົດໝາຍ, ດ້ານນະໂຍບາຍ ແລະ ດ້ານຍຸດທະສາດ, ໄດ້ຮັບປະກັນສິດທິ ແລະ ທາງເລືອກຕ່າງໆຂອງແມ່ຍິງ, ເດັກຍິງ ແລະ ໄວໜຸ່ມໃນການເຂົ້າເຖິງຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ແລະ ການບໍລິການດ້ານສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ສຸຂະພາບຈະເລີນພັນ ລວມທັງການວາງແຜນຄອບຄົວ. ສປປ ລາວ ໄດ້ສ້າງກົດໝາຍ ແລະ ນະໂຍບາຍອື່ນໆ ເພື່ອສົ່ງເສີມຄວາມສະເໝີພາບທາງເພດ, ການປ້ອງກັນ ແລະ ການຕ້ານການໃຊ້ຄວາມຮຸນແຮງຕໍ່ແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງ ແລະ ຢຸດຕິການປະຕິບັດຕົວຈິງທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ ເຊັ່ນ: ການແຕ່ງງານກ່ອນໄວອັນຄວນໃນບັນດາເດັກຍິງເຍົາວະຊົນ.”
ທ່ານ ດຣ. ສະຖາບັນດິດ ໄດ້ລະດົມຊຸກຍູ້ໃຫ້ທຸກຂະແໜງການ, ນັບທັງຂັ້ນສູນກາງ ແລະ ຂັ້ນຊຸມຊົົນ, ເພື່ອເພີ່ມທະວີການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກົດໝາຍ, ນະໂຍບາຍ ແລະ ກົນໄກການປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດທີ່ມີຢູ່ແລ້ວ.
ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ: “ພວກເຮົາຄວນເຮັດວຽກຮ່ວມກັນ ແລະ ລວມເອົາຜູ້ຊາຍ ແລະ ເດັກຊາຍເພື່ອສົ່ງເສີມ ແລະ ບັນລຸເຖິງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດສິດທິຕ່າງໆຢ່າງຄົບຖ້ວນຂອງແມ່ຍິງ, ເດັກຍິງ, ເຍົາວະຊົນ, ຊາວໜຸ່ມ ແລະ ຜູ້ດ້ອຍໂອກາດໃນເຂດຊົນນະບົດຂອງ ສປປ ລາວ”.
ການເຂົ້າເຖິງສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ສຸຂະພາບຈະເລີນພັນ ແລະ ສິດທິຕ່າງໆຊ່ວຍສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ບຸກຄົນໃຫ້ສາມາດ ນໍາໃຊ້ທາງເລືອກຕ່າງໆຂອງຕົນເພື່ອຊີວິດທີ່ດີກ່ວາ, ຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງທີ່ມີຜົນທາງລົບຕໍ່ພວກເຂົາ, ແລະ ສ້າງແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ພວກເຂົາໃນການພັດທະນາທຸກດ້ານຂອງຕົນເອງ.
ໃນງານມື້ນີ້, MPI ໄດ້ສົມທົບກັບກະຊວງ, ອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນ (ກະຊວງສາທາລະນະສຸກ, ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ, ສະຫະພັນແມ່ຍິງລາວ, ສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະ ຄະນະກຳມາທິການແຫ່ງຊາດເພື່ອຄວາມກ້າວໜ້າຂອງແມ່ຍິງ, ແມ່ ແລະ ເດັກ) ໃນການນຳສະເໜີຄວາມຄືບໜ້າ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນງານການວາງແຜນຄອບຄົວ, ການສຶກສາທາງເພດແບບຮອບດ້ານ, ການບໍລິການທີ່ເປັນມິດກັບເຍົາວະຊົນ ແລະ ໄວໜຸ່ມ ແລະ ການປົກປ້ອງແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງຈາກທຸກຮູບແບບຂອງຄວາມຮຸນແຮງ ແລະ ການປະຕິບັດຕົວຈິງທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ.