ທີ່ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ວັນທີ 24 ທັນວາ 2020, ພາຍຫຼັງທີ່ນະໂຍບາຍແຫ່ງຊາດ ດ້ານປະຊາກອນແລະການພັດທະນາ (NPDP 2019-2030) ໄດ້ເຜີຍແຜ່ຢ່າງເປັນທາງການ ແລະ ສຳເລັດລົງຢ່າງຈົບງາມ ທີ່ ແຂວງ ສະຫວັນນະເຂດທີ່ຜ່ານມາ, ກະຊວງແຜນການແລະການລົງທືນ ໂດຍໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜູນ ຈາກອົງການສະຫະປະຊາຊາດກອງທຶນສຳລັບປະຊາກອນ ໄດ້ດຳເນີນການເຜີຍແຜ່ນະໂຍບາຍ ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນຢ່າງເປັນທາງການ. ເຊິ່ງມີຜູ້ແທນເຂົ້າຮ່ວມ 40 ທ່ານ ຈາກຫຼາຍພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຊັ່ນ: ກະຊວງສາທາລະນະສຸກ, ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ, ສູນກາງສະຫະພັນແມ່ຍິງລາວ, ສະພາແຫ່ງຊາດ, ມະຫະາໄລແຫ່ງຊາດ ແລະ ພະແນກການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ແລະ ນັກຮຽນນັກສຶກສາຈາກຫຼາຍສະຖາບັນ ແລະ ສື່ມວນຊົນເຂົ້າຮ່ວມ.
ກົມແຜນການ, ກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ ໄດ້ຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ວິເຄາະເຖິງຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນເປັນຫຼັກ ເພື່ອເປັນພື້ນຖານໃນການປັບປຸງຍຸດທະສາດດັ່ງກ່າວນີ້. ຍຸດທະສາດສະບັບດັ່ງກ່າວ ມັນໄດ້ຄວບຄຸມເອົາບັນຫາຂອງປະຊາກອນ ເຊິ່ງ ອີງໃສ່ບັນຫາທີ່ພົ້ນເດັ່ນ, ກວມລວມ ແລະ ຮັດກຸມເອົາຫຼາຍກຸ່ມປະຊາກອນຢ່າງຫຼາກຫຼາຍ.
ໜຶ່ງໃນເປົ້າໝາຍຕົ້ນຕໍຂອງ ນະໂຍບາຍແຫ່ງຊາດ ດ້ານປະຊາກອນແລະການພັດທະນາ ແມ່ນການສ້າງເວທີແຫ່ງການຮ່ວມມື ແລະ ການປະສານງານໂດຍຜ່ານການຮ່ວມມືຂອງລັດຖະບານກັບພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງຕ່າງໆໃນຫລາຍຂົງເຂດເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາປະຊາກອນ ແລະ ເລັ່ງລັດການບັນລຸແຜນດຳເນີນງານຂອງກອງປະຊຸມສາກົນວ່າດ້ວຍປະຊາກອນ ແລະ ການພັດທະນາ( ICPD25) ແລະ ວາລະການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຮອດປີ 2030.
ສປປ ລາວ ໄດ້ໃຫ້ ຄຳໝາຍໜັ້ນ ຕໍ່ກອງປະຊຸມສາກົນວ່າດ້ວຍປະຊາກອນແລະການພັດທະນາ( ICPD25) ເພື່ອປັງປຸງຄຸນນະພາບຂອງຂໍ້ມູນດ້ານປະຊາກອນເພື່ອສະໜອງໃນການວາງແຜນແຜນພັດທະນາແຫ່ງຊາດ, ຂໍ້ມູນຫລັກຖານແມ່ນສິ່ງທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ທີ່ຈະສຸມໃສ່ພື້ນທີ່ ແລະ ເຂດທີ່ຈຳເປັນທີ່ຕ້ອງການສະໜັບສະໜູນ ທາງດ້ານຍຸດທະສາດເພື່ອວາງແຜນການລະດົມທຶນ, ການສະໜັບສະໜູນດ້ານເຕັກນິກ ແລະ ວິທີການໃນຕໍ່ໜ້າໃນການວາງແຜນຂອງຂະແໜງການ ຫຼື ຫຼາຍພາກສ່ວນທີ່ປະກອບສ່ວນໃຫ້ບັນລຸຜົນສຳເລັດຂອງແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດສັງຄົມແຫ່ງຊາດຄັ້ງທີ 9 (9th NSEDP).
ນະໂຍບາຍປະຊາກອນ (NPDP) ແມ່ນມີຄວາມສຳຄັນຫຼາຍຕໍ່ກັບ ສປປ ລາວ ເນື່ອງຈາກວ່າຈະສາມາດສະໜອງວິທີໃນການແກ້ໄຂບັນດາສິ່ງທ້າທາຍທີ່ປະເທດປະເຊີນ ແລະ ໝູນໃຊ້ທ່າແຮງທີ່ສຳຄັນຂອງການປັນຜົນດ້ານປະຊາກອນ (ຜົນປະໂຫຍດດ້ານປະຊາກອນ). ເປົ້າການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຈະບໍ່ສາມາດບັນລຸໄດ້ ຖ້າຫາກວ່າ ແມ່ຍິງ ແລະ ຜູ້ຊາຍທຸກຄົນ, ເດັກຍິງ ແລະ ເດັກຊາຍ ຍັງບໍ່ສາມາດເຊີດຊູກຽດສັກສີແລະສິດທິມະນຸດຂັ້ນພື້ນຖານຂອງເຂົາເຈົ້າ ເພື່ອຮັບປະກັນສິດທິດ້ານສຸຂະພາບຈະເລີນພັນແລະສິດທິໃນການຈະເລີນພັນຂອງປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການສົ່ງເສີມຢ່າງເຕັມສ່ວນ, ມີວຽກທີ່ມີກຽດ ແລະ ປະກອບສ່ວນໃຫ້ແກ່ການຂະຫຍາຍຕົວທາງເສດຖະກິດ. ການສ້າງນະໂຍບາຍແລະການລົງທືນເພື່ອຮັບປະກັນອະນາຄົດນັ້ນຮຽກຮ້ອງໃຫ້ລັດຖະບານນຳໃຊ້ຂໍ້ມູນເພື່ອຮູ້ສັດສ່ວນ, ເພດ, ສະຖານທີ່, ໂຄງສ້າງຂອງກຸ່ມອາຍຸ, ຄວາມຕ້ອງການ, ສິ່ງທ້າທາຍແລະໂອກາດຕ່າງໆຂອງປະຊາກອນໃນປະຈຸບັນແລະໃນອະນາຄົດ.
ປະເທດລາວສາມາດໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງຈາກໂອກາດດ້ານປະຊາກອນທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ ສຳລັບການພັດທະນາຖ້າໄດ້ຮັບປະກັນວ່າປະຊາກອນໃນເກນອາຍຸເຮັດວຽກມີສຸຂະພາບດີ, ການສຶກສາທີ່ມີຄຸນນະພາບ, ມີວຽກເຮັດງານທຳທີ່ເໝາະສົມ ແລະ ມີອັດຕາສ່ວນໄວໜຸ່ມທີ່ເປັນກຸ່ມເອື່ອຍອີງໜ້ອຍກວ່າ. ຈຳນວນເດັກນ້ອຍຕໍ່ຄົວເຮືອນທີ່ຕ່ຳ ໂດຍທົ່ວໄປຈະເຮັດໃຫ້ມີການລົງທືນຫລາຍຂື້ນໃສ່ເດັກນ້ອຍ, ສິດເສລີພາບໃນການເຂົ້າເຖິງວຽກງານທີ່ເປັນທາງການຂອງແມ່ຍິງຢ່າງກວ້າງຂວາງ ແລະໃຫ້ຄົວເຮືອນໄດ້ທ້ອນໂຮມປະຫຍັດໃຫ້ຫຼາຍຂຶ້ນ ເພື່ອປະຊາກອນຜູ້ສູງອາຍຸ. ຖ້າສິ່ງດັ່ງກ່າວເກີດຂື້ນ, ຈະໄດ້ຮັບຜົນດີຕໍ່ການຂະຫລາຍຕົວເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດຫລາຍ ແລະ ປະເທດລາວຈະເຫັນໄດ້ເຖິງຄວາມສຳຄັນຂອງການປັນຜົນດ້ານປະຊາກອນ( ຜົນປະໂຫຍດດ້ານປະຊາກອນ).
ນະໂຍບາຍສະບັບປັບປຸງນີ້ໄດ້ກຳນົດບັນດາອົງປະກອບທີ່ສຳຄັນລວມມີ: ໄດ້ເຊື່ອມສານ ແລະ ນຳໃຊ້ຂໍ້ມູນດ້ານປະຊາກອນທີ່ມີຂໍ້ມູນແລະການວິເຄາະສະພາບການຕົວຈິງ; ການລວມເອົາຜົນໄດ້ຮັບຂອງແຜນການໃນຂະແໜງການທີ່ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຢ່າງຈະແຈ້ງແລະການລວມເອົາບັນຫາທີ່ເກີດຂື້ນໃໝ່, ການຫຼຸດຜ່ອນການເກີດຂອງເດັກ, ເດັກອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 5 ປີແລະອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່,ການປັບປຸງການເຂົ້າເຖິງການບໍລິການດ້ານສຸຂະພາບຈະເລີນພັນ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນໄວນຸ່ມ ແລະ ເຍົາວະຊົນ, ບັນລຸຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງ - ຊາຍ ແລະ ລຶບລ້າງຄວາມຮຸນແຮງບົນພື້ນຖານທາງເພດ ແລະ ການປະຕິບັດທີ່ເປັນອັນຕະລາຍອື່ນໆ ພ້ອມທັງຫຼຸດຜ່ອນຄວາມຫຼຸດໂຕນທາງດ້ານ ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ.
“ການປັບປຸງນະໂຍບາຍດັ່ງກ່າວແມ່ນອີງໃສ່ນະໂຍບາຍສະບັບເກົ່າຖືກສ້າງຂຶ້ນມາເປັນເວລາດົນນານແລ້ວ ແລະ ເມື່ອສົມທຽບກັບສະພາບປະຈຸບັນກໍ່ເຫັນວ່າມີຫຼາຍອັນປ່ຽນແປງ ເປັນຕົ້ນ: ສະພາບເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ສະພາບການພັດທະນາຂອງສາກົນ (SDGs), ການປ່ຽນແປງທາງດ້ານປະຊາກອນ ໂດຍອີງໃສ່ການສຳຫຼວດລ່າສຸດ ການສຳຫຼວດພົນລະເມືອງ ແລະ ທີ່ຢູ່ອາໄສ ປີ 2015 ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ປະຊາກອນລາວສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນປະຊາກອນໜຸ່ມ ແລະ ຢູ່ໃນໄວອອກແຮງງານ ກວມເອົາຫລາຍກວ່າ 60% ຂອງພົນລະເມືອງທັງມົດ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະຊາກອນໜຸ່ມແມ່ນຈະຍັງສືບຕໍ່ຂະຫຍາຍຕົວໄປຈົນຮອດ ປີ 2045 ນີ້້ແມ່ນຖືວ່າເປັນໂອກາດດີຂອງ ສປປ ລາວ ທີ່ມິກຳລັງແຮງງານຊາວໜຸ່ມຄືໄວຜູ້ອອກແຮງງານໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ໃນຕໍ່ໜ້າ.”, ກ່າວໂດຍ ທ່ານ ປອ ກິແກ້ວ ຈັນທະບູລີ, ຮອງລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ.
"ຊັບພະຍາກອນມະນຸດແມ່ນຂື້ນກັບ ການລົງທືນໃສ່ການສຶກສາລະດັບເໜືອຊັ້ນປະຖົມຂຶ້ນໄປ, ແຕ່ສິ່ງທີ່ເປັນພື້ນຖານກວ່ານັ້ນມັນເລີ່ມຕົ້ນດ້ວຍການລົງທືນໃສ່ສຸຂະພາບ, ລວມທັງສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ສຸຂະພາບຈະເລີນພັນ. ນີ້ແມ່ນຄວາມຈິງ ໂດຍສະເພາະແມ່ນເປັນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງການພັດທະນາທ່າແຮງທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງ. ນະໂຍບາຍປະຊາກອນ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ບັນດາຜູ້ວາງນະໂຍບາຍສາມາດຫັນເອົາປະຊາກອນເປັນສູນກາງໃນການພັດທະນາ ແລະ ຮັບປະກັນການລົງທຶນທີ່ຖືກຕ້ອງໃນດ້ານສຸຂະພາບແລະການສຶກສາ.” ກ່າວໂດຍ ທ່ານ ນາງ ມາຣຽມ ເອ. ຄານ, ຜູ້ຕາງໜ້າອົງການສະຫະປະຊາຊາດ ສຳລັບປະຊາກອນ ປະຈຳ ສປປ ລາວ.
************
ອົງການ UNFPA ແມ່ນອົງການສະຫະປະຊາຊາດ ກ່ຽວກັບ ສິດທິ ແລະ ສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ສຸຂະພາບຈະເລີນພັນ. ແມ່ນອົງກອນທີ່ເປັນຜູ້ນຳໃນການເຮັດໃຫ້ໂລກເປັນບ່ອນທີ່ທຸກໆການຖືພາມາຈາກຄວາມຕ້ອງການ, ທຸກການເກີດ ປອດໄພ ແລະ ໄວໜຸ່ມທຸກຄົນສາມາດບັນລຸທ່າແຮງຂອງຕົນ. ອົງການ UNFPA ສົ່ງເສີມສິດທິທາງດ້ານສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ສຸຂະພາບຈະເລີນພັນ, ໂດຍສະເພາະ ສຸຂະພາບຂອງແມ່, ໃນຫຼາຍກວ່າ 150 ປະເທດ, ລວມທັງ ຊ່ວຍໃນການຢຸດຕິການປະຕິບັດທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ ເຊັ່ນ ການແຕ່ງງານໃນໄວເດັກ, ແລະ ສະໜັບສະໜູນການເກັບກຳ ແລະ ວິໄຈຂໍ້ມູນປະຊາກອນ.
ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມ ກະລຸນາຕິດຕໍ່:
ທ່ານ ພອນໄຊ ສິດທິຣາຊວົງສາ,
ຜູ້ຮັບຜິດຊອບຕິດຕາມ ແລະ ປະເມີນຜົນ ແຜນງານພັດທະນາປະຊາກອນ, ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ ກອງທຶນສຳລັບປະຊາກອນ ປະຈຳ ສປປ ລາວ
