ນັບແຕ່ປີ 1992 ໄດ້ມີການສະເຫຼີມສະຫຼອງ ວັນຜະດຸງຄັນສາກົນ (IDM), ປີນີ້ ຜະດຸງຄັນ, ຕາງໜ້າດ້ານສາທາລະນະສຸກ, ແລະ ຄູ່ຮ່ວມງານດ້ານການພັດທະນາ ໄດ້ມາເຕົ້າໂຮມກັນເພື່ອສະເຫຼີມສະຫຼອງ ແລະ ຍ້ອງຍໍຜົນສຳເລັດຂອງຜະດຸງຄັນ ທີ່ເປັນຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິຂອງແມ່ຍິງ.

ງານໄດ້ຈັດຂຶ້ນໂດຍສະມາຄົມຜະດຸງຄັນ (LAM) ພາຍໃຕ້ກະຊວງສາທາລະນະສຸກ ແລະ ສະໜັບສະໜຸນໂດຍ ສະຫະປະຊາຊາດ ກອງທຶນປະຊາກອນ (UNFPA) ເຊິ່ງເປັນສ່ວນໃນການສະເຫຼີມສະຫຼອງ ICPD ຄົບຮອບ 25 ປີ. ງານຄັ້ງນີ້ຍັງມີຈຸດປະສົງເສີມສ້າງບົດບາດ, ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງໃຫ້ແກ່ສະມາຄົມຜະດຸງຄັນ ໃນສາຍການພັດທະນາວຽກງານຜະດຸງຄັນພາຍໃຕ້ຂົງເຂດສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ຈະເລີນພັນ.

ກະຊວງສາທາ ແລະ ຄູ່ຮ່ວມງານຕ່າງໆໄດ້ພາກັນລົງທຶນໃສ່ໂຄງການຜະດຸງຄັນທົ່ວປະເທດຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ. ປັດຈຸບັນມີຜະດຸງຄັນທີ່ໄດ້ຮັບການຍົກລະດັບເກືອບ 2,500 ຄົນ, ຍັງມີຄູສອນຜະດຸງຄັນ ຈໍານວນ 76 ຄົນທີ່ໄດ້ໄປຍົກລະດັບທີ່ມະຫາວິທະຍາໄລ ຂອນແກ່ນ ຈາກທຶນສະໜັບສະໜຸນຂອງ UNFPA ຜ່ານໂຄງການການຮ່ວມມື ໃຕ້-ໃຕ້  (South-South collaboration). ກະຊວງສາທາຍັງໄດ້ຈ້າງງານຜະດຸງຄັນ 1,800 ກວ່າຄົນປະຈໍາຢູ່ທົ່ວປະເທດ ເພື່ອຊ່ວຍເຫຼືອແມ່ຍິງຖືພາໃຫ້ປອດໄພ.

10 ປີທີ່ຜ່ານມາ, 8 ໃນ 10 ຂອງການເກີດແມ່ນບໍ່ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສຸຂະພາບ, ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ ແລະ ບໍ່ມີຫົນທາງ ທຸກໆ 9 ໃນ 10 ການເກີດແມ່ນບໍ່ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານ. ແມ່ມານສ່ວນໃຫຍ່ຈະເກີດຢູ່ເຮືອນ, ບາງຄັ້ງໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຈາກຍາດພີ່ນ້ອງ ຫຼື ໝູ່ເພື່ອນ, ເຊິ່ງພວກເຂົາບໍ່ໄດ້ຜ່ານການເຝິກອົບຮົມມາສະເພາະດ້ານ. ເປັນສາເຫດເຮັດໃຫ້ອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່ຢູ່ ສປປ ລາວແມ່ນສູງທີ່ສຸດໃນຂົງເຂດອາຊຽນ.

 “ຖ້າແມ່ເສຍຊີວິດ ຄວາມຢູ່ລອດຂອງລູກກໍຈະພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍຢ່າງ, ຄອບຄົວກໍ່ເຊັ່ນດຽວກັນ ບໍ່ວ່າທາງດ້ານຈິດໃຈ, ເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ. ອາການສົນຕ່າງໆກ່ຽວກັບການຖືພາ ແລະ ເກີດລູກ ອາດບໍ່ສາມາດຄາດການລ່ວງໜ້າໄດ້, ແຕ່ການຕາຍຂອງແມ່ສາມາດຫຼຸດລົງໄດ້ ຖ້າຫານມີຊ່ຽວຊານດ້ານການເກີດລູກທີ່ເກັ່ງຄືຜະດຸງຄັນ ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອໃນເມື່ອເວລາເກີດລູກຢ່າງໃກ້ຊິດ.” ກ່າວໂດຍ ທ່ານຄຳພອນ ພຸດທະວົງ, ຮອງລົດຖະມົນຕີກະຊວງສາທາລະນະສຸກ.

ນອກຈາກໃຫ້ການເບິ່ງແຍງສຸຂະພາບທີ່ສຳຄັນ 83 ສ່ວນຮ້ອຍ ແລ້ວ, ຜະດຸງຄັນຢູ່ລາວຍັງໄດ້ຜ່ານການເຝິກອົບຮົມການໃຫ້ບໍລິການທີ່ເປັນມິດ ແລະ ປິດລັບດ້ານສຸຂະພາບທາງເພດ ແລະ ຈະເລີນພັນ, ໂດຍປາສະຈາກການແບ່ງແຍກ. ເພາະມັນຈຳເປັນຫຼາຍສຳລັບໄວໜຸ່ມທີ່ຕ້ອງຮູ້ວ່າຄວນຈະລົມກັບໃຜ, ຮັບບໍລິການຢູ່ໃສ, ເພື່ອໄວໜຸ່ມຍິງສາມາດຫຼີກລ່ຽງການຖືພາແຕ່ຍັງນ້ອຍ ແລະ ໄວໜຸ່ມຊາຍສາມາດມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ. ບົດລາຍງານອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່ພິສູດໃຫ້ເຫັນວ່າ 4 ໃນ 10 ການຕາຍຂອງແມ່ມີສາເຫດມາຈາກ ແມ່ທີ່ເປັນໄວໜຸ່ມ ຫຼື ຍັງນ້ອຍເກີນໄປ, ເຊິ່ງນັບແຕ່ 15-24 ປິ.

"ຜົນການສຳຫຼວດລະດັບໂລຫສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ, ຜະດຸງຄັນສາມາດປ້ອງກັນອັດຕາການຕາຍຂອງແມ່ ແລະ ເດັກໄດ້ 2/3; ຖ້າຫາກວ່າຜະດຸງຄັນໄດ້ລົງເຮັດວຽກຕາມຊຸມຊົນ, ເຂົ້າເຖິງແມ່ຍິງເຂດຊົນນະບົດ ແລະ ມີອຸປະກອນທີ່ຈຳເປັນຄົບຖ້ວນ, ພວກເຮົາຈະສາມາດແກ້ໄຂກັບປັນຫາທີ່ຍັງຄົງຄ້າງ ແລະ ປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ເກີດການຕາຍຂອງແມ່ໄດ້.” ກ່າວໂດຍ ທ່ານນາງ ມາຣຽມ ຄານ, ຜູ້ຕາງໜ້າ UNFPA

ງານດັ່ງກ່າວຍັງໄດ້ເຜີຍແຜ່ສາລະຄະດີສັ້ນທີ່ຖ່າຍທຳຢູ່ແຂວງອັດຕະປື, ເວົ້າເຖິງບົດບາດອັນສຳຄັນຂອງຜະດຸງຄັນ ໃນການໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອຢູ່ເມືອງສະໜາມໄຊ ຫຼັງຈາກເກີດເຫດການນໍ້າຖ້ວມທີ່ສ້າງຄວາມເສຍຫານອັນມະຫາສານ ໃຫ້ແກ່ຊີວິດ ແລະ ຊັບສິນຂອງປະຊາຊົນ. ໃນຍາມທີ່ເກີດໄພພິບັດ, ແມ່ຍິງຖືພາ ແລະ ຍິງໃນໄວຈະເລີນພັນຖືວ່າເປັນຄົນກຸ່ມສ່ຽງທີ່ສຸດ. ທ່ານນາງ ມະນີວົງ, ຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກຢ່າງບໍ່ອິດເມື່ອຍ ທັງກາງເວັນ ແລະ ກາງຄືນ ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ແມ່ມານເກີດລູກຢ່າງປອດໄພ, ແມ່ຍິງ ແລະ ຄູ່ຜົວເມຍສາມາດສືບຕໍ່ວາງແຜນຄອບຄົວ ແລະ ເດັກຍິງສາມາດປອດໄພຈາກຄວາມຮຸນແຮງ. ມະນີວົງ ເປັນທີ່ຮູ້ຈັກໃນນາມຜູ້ປົກປ້ອງສິດທິຂອງແມ່ຍິງ.